Title

суббота, 2 июня 2012 г.

ისტორია და წარმოდგენა ფუტკარზე


ფუტკარიმწერი სიფრიფანაფრთიანების რიგისა. ფუტკარი ოდითგანვე ადამიანის თანამგზავრია. მრავალი ზღაპარი თუ ლეგენდა შეითხზა ფუტკრის შესახებ.
ეგვიპტური რწმენის მიხედვით, სული, სხეულს რომ დატოვებს, ხშირად ფუტკრის ფორმაში გარდაისახება. ძველ ბერძნებს არტემიდა ფუტკრის სახით ესახებოდათ. ხალხში ახლაც ცოცხლობს ჩვეულება, შეატყობინონ სკის მობინადრეებს ახლობელი ადამიანის სიკვდილი. აუცილებელ პირობად ითვლება, რომ ფუტკრებს ყოვლად თავაზიანად მოეპყრან, არ დაიშურონ მათთვის საალერსო სიტყვები, სხვანაირად ხომ შეიძლება, რომ ფუტკრები განაწყენდნენ და სკა მიატოვონ.
ფრანგებში ყოველი მეომარი ვალდებული იყო მოეშენებინა ფუტკარი. ფუტკარი მაშინ ეროვნულ ემბლემად იყო ქცეული და შემდგომში ნაპოლეონმა ერთი ხნით კვლავ დაუბრუნა მას იგივე როლი. ძნელი წარმოსადგენია, რაოდენ დიდი საიდუმლოებითაა მოცული მეფუტკრეობა ჩვენს დროშიც. მეფუტკრეს ახლაც მოკრძალებითა და პატივისცემით ეპყრობიან და ისიც დიდად ამაყობს ამით. თავად შეიცნო საკუთარი პროფესიის ყველა საიდუმლო, თუ რომელიმე მოხუცმა მოძღვარმა აზიარა მას, იდუმალებით მოცული ატმოსფერო, რომელშიც შესწავლა მიმდინარეობდა, თავისთავად განაპირობებს მის მიერ მეცნიერების მიღწევათა უარყოფას და მიუღებლობას, ყველა დარწმუნებულია იმაში, რომ მოხუცი ბიძისგან ნასწავლი და თითო ჭიქა სანთლის არყით მონათლული ჩვევები გაცილებით ძვირფასია.
მეფუტკრეობის ტექნიკა და სკების მოწყობილობა საუკუნეების განმავლობაში არ იცვლებოდა. მნიშვნელოვანი აღმოჩენები - ცენტრიდანული ტაფლსახდელი და განსაკუთრებით, ჩარჩოიანი სკა სულ რაღაც ასი წლის წინ შემოვიდა. კიდევ უფრო გვიან დაიწყო ფუტკრებში საჯიშე სამუშაოები - შერჩევას უხსოვარი დროიდან აწარმოებდა ადამიანი შინაურ ცხოველებში. ახლა უკვე ფუტკრების მოშენება-გამრავლებაშიც იყენებენ ხელოვნურ განაყოფიერებას. ეს კი მეცხოველეობისათვის დიდი ხანია ნაცნობია.
ბოლო დროს, მეფუტკრეობის განვითარებამ ხელი შეუწყო ფუტკრისებრთა ოჯახის შესწავლას, ამ ოჯახში რამდენიმე სახეობის ფუტკარი და ბზიკი ერთიანდება. არსებობს მარტოხელა ფუტკრის მრავალი სახეობა, მისი ნახვა ტყეში, ყვავილის მტვრის შეგროვებისას შეიძლება, ზოგიერთი მათგანი თაფლის ფუტკარზე ცოტა პატარაა (მაგ. მიწის ფუტკარი ანდრენი) ზოგი კი სულ ნამცეცა (გალიკტი). სამხ. ამერიკაში გავრცელებულია მეკიპონი. ევროპაში გავრცელებულია ფრანგული თაფლის ფუტკარი, რომლის მონათესავეა ქართული რუხი ფუტკარი, რომელიც ერთ-ერთი საუკეთესო ჯიშისაა.

среда, 30 мая 2012 г.


თაფლი


ფუტკარი სამყაროში ადამიანზე 50-60 ათასი წლით ადრე გაჩნდა. როგორც მრავალი ისტორიული წყარო მიგვითითებს, პირველყოფილმა ადამიანმა იცოდა და უყვარდა თაფლი .
ეგვიპტის უძველესი პირამიდები და ქანდაკებები ადასტურებს, რომ ეგვიპტელები თაფლს იყენებდნენ არა მარტო საკვებად, არამედ სამკურნალო, კოსმეტიკურ და მაკონსერვებელ საშუალებადაც.
ფარაონებს ემბლემებზე და აკლდამებში გამოსახული ჰქონდათ ფუტკარი.
ყყველა რელიგიაში ფუტკარი წარმოდგენილია ღვთიურ მწერად.
ძველ ინდოეთში თაფლს იყენებდნენ როგორც შხამსაწინააღმდეგოს_ მცენარეული, ცხოველური და მინერალური შხამებით მოწამვლისას.
ბერძნულ მითოლოგიაში თაფლის სასწაულმოქმედებაზე მრავალი ლეგენდა არსებობს. ძველ საბერძნეთში ჩამოყალიბდა თავდაპირველი ცოდნა ფუტკრის ცხოვრებასა და მის მოშენებაზე. ჰიპოკრატე (460-377წწ. ჩვ.წ.აღრიცხვამდე) წერს ფუტკრის ცხოვრებაზე, მეფუტკრეობის პროდუქტების მკვებავ და სამკურნალო თვისებებზე, მის შრომებში თაფლი მოიხსენიება, როგორც მოწამვლის წინააღმდეგ მოქმედი და ადამიანის სიცოცხლის გამახანგრძლივებელი საშუალება. იგი იძლევა თაფლის გამოყენების რეკომენდაციას კუჭის, ღვიძლისა და ჩირქოვანი ჭრილობების სამკურნალოდ.
არაბული მედიცინის ყველაზე პოპულალური წარმომადგენელი ავიცენა (952წ.) თაფლს მოიხსენიებს სამკურნალო და ადამიანის სიცოცხლის გამახანგრძლივებელ საშუალებად.
მეცნიერების და თანამედროვე ტექნოლოგების წყალობით შესაძლებელი გახდა თაფლის ქიმიური და ფიზიკური შემადგენლობის შესწავლა. თაფლი აღმოჩნდა ერთ-ერთი აქტიური ბიოლოგიური პროდუქტი, რომლის შემადგენლობაშიც არის ორგანიზმისთვის საჭირო თითქმის ყველა ნივთიერება, ამიტომ თაფლის მნიშვნელობა ადამიანისთვის უფრო დიდია, ვიდრე კვების სხვა რომელიმე პროდუქტისა.

შემადგენლობა:
ვიტამინები: A, B1, B2, B3, B 5, B6, B C, E, K, H და კაროტინი.
მიკროელემენტები:
ალუმინი (AL); ბერილიუმი (BE); ბორი (B); ბისმუტი (BI); ბარიუმი(BA); ვანადიუმი (V); გერმანიუმი (GE); გალიუმი (GA); რკინა (FE); ოქრო (AU); ლითიუმი (LI); მაგნიუმი (MG); სპილენძი (HU); მანგანუმი (MN); მოლიბდენი (MO); კრემნიუმი (SI); ნიკელი (NI); ნატრიუმი (NA); ტყვია (PG); ვერცხლი (AG); სტრონციუმი (SR); ტიტანი (TI); ფოსფორი (P); ქრომი (CR); თუთია (ZN); გოგირდი (S); ქლორი (CL); ცირკონიუმი (ZR).
ფერმენტები: (ენზიმები):
ინვერტაზა, დიასტაზა, ოქსიდაზა, პეროქსიდაზა და პროთეოლითური ენზიმები.
ენზიმები _ ეს ცოცხალი უჯრედის მიერ გამოყოფილი ნივთიერებებია, ისინი მონაწილეობენ რთული მოლეკულების უფრო მარტივად დაშლაში, შესაბამისად _ უფრო მარტივიდან უფრო რთული ნივთიერებების სინთეზში, ხელს უწყობენ კვებისა და სუნთქვის პროცესებს. ენზიმები ორგანიზმის ყველა პროცესში ასრულებენ კატალიზატორის (დამაჩქარებლის) როლს, თანაც უმნიშვნელოდ იცვლებიან.
თაფლის მიღების დღიური ნორმა ზრდასრულთათვის 100 გრ; მოზარდდათვის 50 გრ.
შ.პ.ს. “მეთაფლია” გთავაზობთ საქართველოს უმდიდრესი ფლორიდან, ეკოლოგიურად სუფთა გარემოში დამზადებულ მრავალი დასახელების თაფლს: ალპური, ცაცხვი, წაბლი, აკაცია, ციტრუსი, სურო, სამყურა, ექსპარცეტი, ძეძვი, ვარდკაჭკაჭა, ძიძო, მზესუმზირა და ა.შ.